SoÄŸuk kış ÅŸartlarının hüküm sürdüÄŸü son günlerde TIR ve Åžehirlerarası Otobüs kazalarında artış oldu ve TIR’lar yolları tıkadı. Konya, Sivas, Kayseri, Sinop’ta olan otobüs kazalarında ölenler var.  

Üzücü kazalar ister istemez ÅŸu iki soruyu sormamıza neden oluyor:

1) Kaza yapan TIR ve Otobüslerin lastikleri mevzuata uygun muydu?
2) Lastikler mevzuata uygun idiyse sorun nerede?

UlaÅŸtırma Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanlığı’nca 8.11.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan ve 27.11.2012’de devreye giren “Kış lastiÄŸi Genelgesi” gereÄŸi her yıl 1 Aralık – 1 Nisan tarihleri arasında ticari taşıtların ÅŸehirlerarası yollarda genelgeye uygun lastikleri takmaları zorunludur.

10.12.2012 ve 10.11.2014 tarihlerinde iki önemli deÄŸiÅŸiklikten geçerek dördüncü yılını dolduran  Orta Avrupa’nın ticari araçlar için en kapsamlı genelgesi gereÄŸi lastiklerde, Orta Avrupa’da olduÄŸu gibi, asgari M+S ve/veya Üç Tepeli DaÄŸ içinde Kar Tanesi (3PMSF) logoları aranırken bizde ek olarak asgari 4 mm lastik diÅŸ derinliÄŸi istenmektedir. Ticari araçlarla ÅŸehir içi yük ve yolcu taşımacılığında “Kış lastiÄŸi Genelgesi” uygulamasına Valilikler karar vermektedir.

UDHB Kış LastiÄŸi genelgesinde 10.12.2012 tarihinde yapılan ilk deÄŸiÅŸiklikle TIR römorklarında 1.12.2014 itibariyle M+S Kış LastiÄŸi zorunluluÄŸu planlanmış, ancak zorunluluÄŸun devreye girmesine 20 (yirmi) gün kala 10.11.2014 tarihli deÄŸiÅŸiklikle bundan vaz geçilmiÅŸti. Orta Avrupa ve bizim Kış LastiÄŸi mevzuatımıza göre beÅŸ dingilli bir TIR’ın Çekici aracında sadece Çeker (tahrikli) dingilinde M+S lastiÄŸi yeterli sayılmaktadır. Çekicilerin ve kamyonların fabrika çıkışı standart Çeker dingil lastiklerinin zaten  M+S olduÄŸu düÅŸünülecek olursa TIR’lar kış için farklı bir lastik takmamakta, yaz-kış aynı lastikleri kullanmaktadır. Kışın kaygan yollardaki TIR kazalarının nedenini burada aramak gerekir.

Yaz lastiklerinin malzemesi 7°C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleÅŸtiÄŸi için yola tutunması azalmakta, Kış lastiklerinin ise, Lamelli özel desenlerinin yanısıra, üretildikleri Silica esaslı malzeme 7°C’ın altında daha yumuÅŸak kaldığı için, aşırı buzlanma olmadığı sürece kuru asfalt, kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır. Özellikle köprü ve köprüyollardaki gizli buzlanma nedeniyle kuru yoldan kaygan yollara  ani giriÅŸlerde aracı yolda tutabilmektedir. Kış LastiÄŸi Risk Yönetimidir.

Kış LastiÄŸi ile ilgili özel testlerden geçen lastikler Üç Tepeli DaÄŸ içinde Kar Tanesi (3PMSF) logosunu kullanırlar. Üç Tepeli DaÄŸ içinde Kar Tanesi (3PMSF) ve M+S iÅŸaretlerini birlikte taşıyan lastikler Kış LastiÄŸidir. Tek başına M+S iÅŸaretini taşıyan lastikler Orta Avrupa ve ülkemiz mevzuatına uygundur ancak Kış LastiÄŸi deÄŸildir. Almanya’da ulusal mevzuatta (StVZO) deÄŸiÅŸiklik yapılarak 1.1.2018’den itibaren altı yıl içinde tüm araçlarda kışın  Üç Tepeli DaÄŸ içinde Kar Tanesi (3PMSF) ve M+S iÅŸaretlerini birlikte taşıyan Kış LastiÄŸi zorunluluÄŸu planlanmıştır.

Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili YönetmeliÄŸi gereÄŸi karlı ve buzlu yollarda bir takım Kar Zinciri bulundurulması zorunludur. Kış LastiÄŸi takılı araçlar tehlikeli bir durum oluÅŸmadan ve Trafik Polisi tarafından uyarılmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere Kar Zinciri takmalıdır.

31.07.2012’de Resmi Gazete’de yayınlanmış “Trafik GüvenliÄŸi Eylem Planı”na göre 2020 yılına kadar trafik ölümlerini 2010 yılının yarısına indirmek ve 2015 yılı sonuna kadar Karayolu Trafik Kanununa “Kış LastiÄŸi” tanımını getirmek hedeflenmiÅŸtir. 2015 yılında ülkemizde trafik kazalarında 3831’i olay yerinde olmak üzere toplam 7500 kiÅŸi yaÅŸamını yitirmiÅŸ, bu sonuçla 2011 yılına geri dönülmüÅŸtür.

Karayolu Trafik Kanununda “Kış LastiÄŸi” tanımı yapılarak kışın Bolu’nun doÄŸusunda, Ä°ç ve DoÄŸu Anadolu’da Orta Avrupa’dan çok daha sert ve Kuzey Avrupa’ya benzer kış ÅŸartlarının sürdüÄŸü ülkemizde, bu bölgesel farklılıkları göz önüne alarak, kışın öncelikle bazı hatlarda çalışan ÅŸehirlerarası otobüslerde, TIR ve Ticari/Özel araçlarda, tıpkı Kuzey Avrupa ülkelerinde olduÄŸu gibi, tüm tekerleklerde  3PMSF Kış LastiÄŸi istenerek kışın trafik kazaları ve trafik ölümleri azaltılabilir ve Trafikte 2020 hedefleri gerçekleÅŸtirilebilir. Yerli lastik üreticilerimiz bu Kış Lastiklerini üretebilmektedir.