1) KIŞIN MUTLAKA KIŞ LASTİĞİ KULLANILMALI ,GEREKTİĞİNDE VE TALEP EDİLDİĞİNDE KAR ZİNCİRİ TAKILMALI:

Kışın kar yaÄŸmasa , yolda buz olmasa , araç 4x4 ve hatta ABS / ASR / ESP’li bile olsa ,7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda mutlaka kış lastiÄŸi kullanılmalıdır.Bunun nedeni sadece kış lastiklerinin özel profillerinin olması deÄŸildir.Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleÅŸtiÄŸi için yola tutunmasıazalmaktadır. Kış lastiklerinin ise üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuÅŸaktır ve7 °C’ın altındaki soÄŸuk hava ÅŸartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayıartırmaktadır.Kış lastiÄŸinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda riske girmeden , trafikyetkililerinin talebi durumunda , araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere ( yaz lastiÄŸikullanılıyorsa tercihen dört tekerleÄŸe de) kar zinciri takılmalıdır.Yaz lastiÄŸi ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4x4) araçsahiplerine (kış lastiÄŸi veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan vazgeçmeleri ,kendilerinin ve baÅŸkalarının can ve mal güvenliÄŸini tehlikeye sokmamalarıdır.

2) KIÅž LASTİĞİ RÄ°SK YÖNETÄ°MÄ° Ä°KEN , KAR ZÄ°NCÄ°RÄ° KRÄ°Z YÖNETÄ°MÄ° DÄ°R.

“Risk” meydana gelebilecek zararlı bir olayın sonuçları ve oluÅŸma olasılığınınbileÅŸkesidir. “Risk Yönetimi” ise en geniÅŸ anlamı ile riskin denetimi ve yönetimi anlamınagelir. “Kriz” , ivedi tepki gösterilmesini gerektiren; risk yönetimi, kriz öngörme ve önlememekanizmalarının yetersiz kaldığı gerilim yaratan bir durumdur. “Kriz yönetimi” deönlenemeyen krizin denetim altına alınabilmesi için yönetimidir.

Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiÄŸi yerlerde dolaÅŸan araçlara ve özellikle( Cankurtaran , Ä°tfaiye, Belediye,Jandarma, Polis , Okul servisi, Taksi gibi ) görevaraçlarına kar yaÄŸmadan , yollar buz tutmadan , henüz kışın başında iken kış lastiÄŸitakılması ve araçta “kış donanımı” ( Kar zinciri, takoz, don önleyici sıvı vs) nınbulundurulması “risk yönetimi” iken , kar yaÄŸdıktan veya yollar buz tuttuktan sonra ,en son çare olan “kar zinciri” nin takılması ise “kriz yönetimi” dir.

Ä°stanbul’un “Kriz Yönetim Merkezi” durumundaki “Afet Koordinasyon Merkezi”AKOM’un kar yaÄŸdıktan sonra yaz lastiÄŸi olan araçlara kar zinciri takılmasını istemesi“kriz yönetimi” gereÄŸi doÄŸrudur.Ä°stanbul ValiliÄŸi’nin 7 Åžubat 2005 tarihli “Zincirli veya kar lastiÄŸi olmayan araçların trafikteseyirlerine izin verilmeyeceÄŸi” ÅŸeklindeki kararı, risk yönetimine inanan ve kış lastiÄŸikullanan bilinçli sürücüleri destekleyen yerinde bir karardır.Ä°stanbul’daki görev araçlarının ve özellikle köprüleri kullanacak tüm araçların bir krizdurumu oluÅŸmadan “risk yönetimi” gereÄŸi kış lastiÄŸi takmalarının desteklenmesi alınacaktedbirlerin en başında gelmelidir. AKOM’un ve Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı .Dr.Kadir TopbaÅŸ’ın 18 Kasım 2005 tarihli “ Kar lastiÄŸi kullanılmalı” ve “Belediyeotobüslerine kar ( kış) lastiÄŸi takılacağı” açıklamaları risk yönetimi doÄŸrultusundaalınmış çok olumlu kararlardır.

3) BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?

Kış lastiÄŸi ile ilgili RMA ve ASTM ÅŸartlarını saÄŸlayan lastikler yukardaki sembolükullanabilirler. “Bu sembolü taşıyan lastikler kış lastiÄŸidir” diyebiliriz.RMA ve ASTM standartlarına göre bir lastiÄŸin “kış lastiÄŸi” olabilmesi için belirli testÅŸartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Buna göre aday lastikle kış ÅŸartlarını temsileden kaygan bir yolda yapılan ABS’li tam fren sonundaki fren ivmesinin , “referanslastiÄŸin” fren ivmesinden en az % 7 daha fazla olması gerekmektedir.“Dört Mevsim LastiÄŸi “ M+S ‘in ancak yukardaki sembolü taşıyorsa M+S Kış LastiÄŸiolarak deÄŸerlendirilebileceÄŸi, öte yandan M+S lastiklerinin yazın iyi bir yaz lastiÄŸi, kışında iyi bir kış lastiÄŸi görevini göremeyeceÄŸi mutlaka bilinmelidir.

4) KIŞ LASTİĞİ İLE KIŞIN DAHA KISA FREN MESAFESİ :

50 km/h hızda ve kar üzerinde yapılan fren testlerinde durma mesafesi;kış lastikleri ile 35 myaz lastikleri ile 43 mölçülmüÅŸtür.30 km/ h hızda ve buz üzerinde yapılan fren testlerinde durma mesafesi;kış lastikleri ile 57 myaz lastikleri ile 68 mölçülmüÅŸtür.FRENTEKNÄ°K Test Laboratuvarı ve OLTAÅž tarafından 4 Mart 2005’deCONTINENTAL yaz ve kış lastiklerini kullanarak, kar deÄŸerlerine yakın k=0.2 kuvvetbaÄŸlantı katsayısına sahip ABS Test Pisti üzerinde yapılan karşılaÅŸtırma testlerinde80 km/h hızda durma mesafesi :kış lastikleri ile 65 myaz lastikleri ile 80 mölçülmüÅŸtür.

5) 4x4 ARAÇLAR DA KIÅž LASTİĞİ TAKMALI:

Kış lastikleriyle donatılmış önden çekiÅŸli bir aracın , yaz lastikleriyle donatılmış dörttekerden çekiÅŸli (4x4) bir araca göre daha güvenli olduÄŸunu herhalde pek azımızbiliyordur.Bunun çok basit bir nedeni vardır :Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar eÅŸittir.Yaz lastikleri ile donatılmış önden çekiÅŸ veya arkadan itiÅŸli bir araç kalkış yapamadığıiçin yardımsız hareket edememekte, hareket etse bile fren sırasında araçduramamaktadır.Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekiÅŸli (4x4) bir araç ise rahatlıkla kalkışyapabilmekte , fakat fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani“gittiÄŸi gibi duramamaktadır”.Öte yandan kış lastikleriyle donatılmış önden çekiÅŸli veya arkadan itiÅŸli bir araç dahakısa mesafede durabilmektedir yani “gittiÄŸinden daha iyi durmaktadır “.Avusturya Otomobil Kurumu ÖAMTC’nin 80 km/h ve kar üzerinde 4x4 bir araçla yaptığıfren testleri sonunda durma mesafeleri;Kış lastiÄŸi ile 67m ,Dört mevsim lastiÄŸi ile 82m veYaz lastiÄŸi ile 108mölçülmüÅŸtür.

6) KIÅž LASTİĞİ DÖRT TEKERLEÄžE TAKILMALI:

Kış lastiÄŸi ülkemizde kışın soÄŸuk geçtiÄŸi illerimizde özellikle taksi ve otobüs gibiaraçlarda kullanılmaktadır. Ancak yetersiz bilgi veya ekonomik gerekçelerle bu lastiklersadece çekiÅŸin olduÄŸu tekerleklere takılmaktadır. Yani araç arkadan itiÅŸli ise kış lastiklerisadece arka tekerleklere , araç önden çekiÅŸli ise sadece ön tekerleklere takılmaktadır.Kış lastiÄŸinin sadece çekiÅŸ olan tekerleklere takılması büyük riskler taşımaktadır:- Önde ve arkada farklı özelliklerde lastiklerin kullanılması aracın kuru ve kayganyollardaki çekiÅŸ ve fren dengelerini bozmaktadır:- Önde yaz lastiÄŸi , arkada kış lastiklerinin takılı olduÄŸu arkadan itiÅŸli bir araç kuruyolda arkadan kayma eÄŸilimi gösterirken, kaygan yolda ise önden kaymakta vedireksiyon hakimiyetini kaybetmektedir.- Önde kış lastiÄŸi, arkada yaz lastiklerinin takılı olduÄŸu önden çekiÅŸli bir araç kuruyolda önden kayma eÄŸilimi gösterirken , kaygan yolda da arkadan kaymakta vearaç savrulmaktadır.- Kış lastiÄŸinin sadece çekiÅŸ olan tekerleklere takılması dört tekerleÄŸe takılmasınagöre fren mesafesini önemli ÅŸekilde artırmaktadır.Yaz lastikli bir araçta zincirin sadece çekiÅŸ olan tekerleklere takılması da benzer riskleritaşımaktadır: ÖrneÄŸin önden çekiÅŸli ve yaz lastikleri takılı bir aracın ön tekerleklerinezincir takıldığında yokuÅŸ aÅŸağı iniÅŸlerde frene basıldığında ( araç ABS’li bile olsa) arkatekerlekler kilitlenebilmekte ve araç arkadan savrulmaktadır. Bu aracın kış lastiklerininolması bu riski azaltmaktadır.7)

LASTÄ°KLER Ä°ÇÄ°N 4 X 4 X 4 KURALI:

4 X 4 X 4: Dört lastiÄŸin dördü de aynı marka / model ve aşınma oranında olmalıdır.4 X 4 X 4: Dört lastiÄŸin dördü de 4 yıldan yaÅŸlı olmamalıdır.4 X 4 X 4: Dört lastiÄŸin profil derinliÄŸi 4 mm den az olmamalıdır.